تهویه مطبوع

انتخاب سیستم های تهویه مطبوع

یکی از مهمترین بخش های هر ساختمان را میتوان بخش تهویه مطبوع آن دانست.این بخش دقیقا میتواند بر رفاه و آسایش انسان تاثیر گذارد.لذا عوامل مهم در انتخاب سیستم مناسب به اختصار توضیح داده میشود.

کاربری پروژه : با توجه به کاربری ساختمان ، انتخاب های متفاوتی برای سیستم وجود دارد برای مثال در پروژه های مسکونی غالبا از سیستم هایی همچون چیلرو فن کویل،داکت اسپیلیت،اسپیلیت،VRF و مینی چیلر استفاده مشود در صورتی که در پروژه های صنعتی و تجاری معمولا از سیستم هایی همچون هواساز ، ایرواشر ، پکیج یونیت و ... مورد استفاده قرار میگیرد.

شرایط آب و هوایی : شهر و محل قرارگیری پروژه در طراحی و انتخاب سیستم بسیار حائز اهمیت است.دما و رطوبت و عواملی از این قبیل در محاسبات بار سرمایشی و گرمایشی تاثیر چشمگیری دارد.بعنوان مثال در شهرهایی با رطوبت بالا استفاده از سیستم های تبخیری امکان پذیر نیست و یا در شهرهای کم آب سیستم هایی مانند چیلر های آب خنک و ...مناسب نمیباشد.

طراحی معماری ساختمان : سیستم انتخابی باید متناسب با معماری ساختمان باشد برای مثال در ساختمان هایی که محدودیت در ارتفاع سقف وجود دارد استفاده از سیستم هایی که نیاز به کانال کشی دارند مانند داکت اسپیلیت و هواسازها مشکل زاست.

محل نصب تجهیزات : با توجه به کاربری پروژه و فضای موجود در محل باید سیستم مناسب اتنخاب گردد.بعنوان نمونه در ساختمانهای مسکونی بیش از چهار الی پنج طبقه کندانسور دستگاههایی از قبیل داکت اسپیلیت و مینی چیلر و ... باید در تراس قرار بگیرد که از این نظر مشکلاتی به همراه خواهد داشت.

مصرف انرژی : یکی از مهمترین عوامل انتخاب سیستم مناسب مصرف انرژی دستگاه میباشد.عمدتا مصرف انرژی سیستم های مرکزی از مجموع مصرف انرژی سیستم های مستقل کمتر میباشد به شرطی که سیستم ها اصولی و درست طراحی شده باشند.مصرف انرژی سیستم مورد استفاده و ضرایب عملکرد دستگاههای مورد نظر همچون COP و بازده دستگاهها وهمچنین ضرایبی همچون ESEER برای بررسی بهترین سیستم قابل استفاده ضروریست.

مستقل یا مرکزی بودن:استقلال واحد ها نکته ی بسیار مثبتی در ساختمان ها میباشد.استفاده از سیستم هایی همچون اسپیلیت،داکت اسپیلیت،مینی چیلر،VRF و ... این امر را محقق میگرداند.هرچند که امروزه سیستم های مرکزی نیز میتوانند تفکیک انرژی را انجام دهند بعنوان مثال سیستم VRF قابلیت تفکیک مصارف برق را داشته و همچنین سیستم چیلر مرکزی نیز با استفاده از کنتورهای انرژی این نیاز را پاسخگو میباشند.

هزینه های اولیه و جاری : نکته بسیار مهم هزینه های خرید و راه اندازی سیستم های مختلف میباشد.مثلا برای ساختمان مسکونی هزینه خرید مینی چیلر از داکت اسپیلیت و اسپیلیت قطعا بیشتر میباشد و یا هزینه لوله کشی سیستم VRF تقریبا 40 درصد قیمت تجهیزات است در صورتی که در سیستم چیلر و فن کویل این عدد حدود 20 درصد است.

تعمیر و نگهداری سیستم : تعمیر و نگهداری سیستم ها نیز از عوامل موثر در انتخاب هستند.مثلا سیستم VRF مرکزی به دلیل عدم وجود تجربه ی کافی در بهره برداری و راهبری سیستم و پیچیدگی تعمیر و نگهداری هزینه های بیشتری نسبت به سیستم چیلر مرکزی به مجموعه تحمیل میکند.

طول عمر سیستم : طول عمر بالای سیستم باعث اقتصادی تر شدن انتخاب میگردد.طول عمر اسپیلیت ها حدود 8 سال ، مینی چیلر ها حدود 12 سال ، سیستم های VRF و چیلر های آب خنک حدودا 15 سال و چیلر هواخنک حدودا 25 سال میباشد.

نکته حائز اهمیت در انتخاب سیستم های تهویه مطبوع این است که میبایست کل هزینه خرید و نصب تجهیزات بعلاوه هزینه های بهره برداری شامل سرویس و نگهداری و مصرف انرژی را در دوره بهره برداری مشخص و جمع کل را به طول عمر متوسط تجهیزات تقسیم کرد تا هزینه سالیانه یک سیستم مشخص گردد.

بدین ترتیب ممکن است هزینه خرید و نصب یک سیستم تهویه مطبوع ارزان تر تمام شده ، ولی طول عمر تجهیزات آن سیستم یک دوم یا یک سوم سیستم به ظاهر گران تر باشد. مثلا طول عمر متوسط سیستم مرکزی چیلر و فن کویل تقریبا سه برابر انواع اسپلیت یونیت است. بدین ترتیب در طول دوره بهره برداری از سیستم مرکزی چیلر و فن کویل، اسپلیت یونیت های منصوبه باید سه بار خریداری ، نصب و جمع آوری شود. هزینه تخریب و جمع آوری تجهیزات قدیمی نیز موضوعی است که باید در آنالیز مقایسه ای ما در جمع هزینه های سیستم تهویه با عمر کوتاهتر منظور شود . در همین راستا هزینه های سرویس و نگهداری و هزینه مصرف انرزی و مقایسه این هزینه ها در انتخاب اقتصادی هر سیستم تهویه مطبوع عاملی تعیین کننده است.
در انتها نوع کاربری ساختمان و نوع معماری و ملاحضات مربوط به تامین برق پروژه نیز در انتخاب سیستم تهویه مطبوع از عوامل تعیین کننده است که می تواند در جای خود مورد بحث و بررسی کارشناسی قرار گیرد.

نتیجه گیری : همانطور که در بالا ذکر شد انتخاب یک سیستم تهویه مطبوع به عوامل زیادی بستگی دارد و یکی از مهمترین موارد در هر پروژه ای میباشد و همچنین هر پروژه شرایط خاص خود را دارا میباشد و نمیتوان به صورت یک قاعده کلی روشی برای انتخاب سیستم ارائه داد لذا در هر پروژه باید تمامی عوامل بررسی و نهایتا از بین آنها بهترین مورد را برگزید.